Omdat elk schilderij voor wat betreft de techniek en materialen op een unieke manier is samengesteld dient de methode voor het verwijderen van het vernis per schilderij te worden aangepast.
Voor vernisafnames kunnen een aantal oplosmiddelen worden gebruikt, deze variëren van eigenschap en sterkte. Ze kunnen onderling worden gemengd en de mate van vloeibaarheid kan worden aangepast om tot het meest geschikte middel voor een specifieke vernisafname te komen. De handeling waarbij het middel wordt toegepast wordt per vernisafname bepaald.
Bij slecht oplosbare vernissen is het soms mogelijk de vernislaag mechanisch te verwijderen.
Vernislagen
Een vernislaag kan zijn aangebracht door de kunstenaar of in een later stadium door restauratoren, lijstenmakers e.a.
Een kunstenaar kan besluiten om de verflaag van zijn schilderij te voorzien van een vernislaag of een ander transparant materiaal. Redenen waarom een kunstenaar besluit om een vernislaag aan te brengen, zijn onder andere:
- als beschermlaag
- om over het gehele oppervlak een gelijkmatige glans of matheid te verkrijgen
- om ingeschoten (mat geworden) verfpartijen op te halen
- om een transparante kleurlaag (
kleurvernis) aan het gehele tafereel toe te voegen
Het is geen standaard dat een verflaag voorzien is van een vernislaag. In de loop van de 20ste eeuw hechten kunstenaars steeds meer aan een mat en niet reflecterende oppervlak, de schilderijen werden vaker ongevernist gelaten.
Er zijn vele materialen die als vernislaag toegepast worden, dit kunnen onder andere vernissen op basis van natuurlijke harsen of op basis van kunstharsen zijn maar ook een materiaal als eiwit. Er zijn verschillende methoden om een vernislaag aan te brengen, de kunstenaar bepaalt na het vervaardigen van het schilderij welke wordt toegepast en hoe deze zal worden aangebracht.
De veranderingen die plaatsvinden wanneer een schilderij van een vernislaag wordt voorzien zijn over het algemeen;
- de helderheid en toon van de kleurvlakken verandert (verandering van brekingsindex)
- donkere kleurvlakken worden donkerder
- bij donkere kleurvlakken ontstaat spiegeling wanneer een glansvernis is aangebracht
- bij pasteuze plekken ontstaan kleine reflecties (glansvernis)
Bij het dik aanbrengen van een vernislaag lopen de diepere delen van het reliëf van het verfoppervlak vol vernis waardoor het effect van de verfstreken verminderd wordt.
Een onregelmatig aangebrachte vernislaag is doordat deze helder en transparant is niet storend maar wanneer deze vergeeld wordt het een storend vlekkerige laag.