Het schoonmaken van schilderijen is het verwijderen van oppervlaktevuil en/of het verwijderen van een storende vernislaag. Er spelen zoveel factoren een rol, die per object verschillen, dat geen algemeen geldende regels zijn op te stellen of een standaard middel is voor te schrijven.
Er is een groot verschil tussen de vervuiling van een schilderij en de problematiek rond vernislagen, daarom is de term
schilderij schoonmaken te veelomvattend.
Twee van de meest voorkomende vervuilingen zijn een nicotine-aanslag en een gewone lichtgrijze aanslag, deze zijn over het algemeen redelijk snel te behandelen.
Wanneer een vuilaanslag zich op een ongeverniste, voor behandeling gevoelige verflaag bevindt zal dit om een uitgebreider onderzoek vragen en wanneer een behandeling mogelijk is meer tijd vergen.
Meer informatie over vuil verwijderen bij schilderijen zie pagina
schilderij-reinigen.
De meest voorkomende reden om een vernislaag te verwijderen en de verflaag te voorzien van een nieuwe vernislaag is vanwege de vergeling van het oude vernis. Het verwijderen van vernislagen dient secuurder te gebeuren, is daarom een arbeidsintensiever en kan niet worden uitgevoerd voordat een gedegen onderzoek heeft plaatsgevonden.
Meer informatie over vernis verwijderen bij schilderijen zie pagina
vernis-verwijderen.
Vuil kan zich ook onder de vernislaag bevinden wanneer een verflaag voor het aanbrengen van de vernislaag niet ontdaan is van oppervlaktevuil. Olieverfschilderijen kunnen vanwege het droogproces pas na lange tijd gevernist worden, daarom is het mogelijk dat zich, in een omgeving met veel vuil in de lucht, op de verflaag in korte tijd een vuilaanslag vormt.
Voorbeelden
Onderstaande voorbeelden laten zien wat het resultaat is van het verwijderen van oppervlaktevuil, een nicotine-aanslag of een vernislaag. Enkele voorbeelden laten zien dat er weinig verschil zit tussen een vergeelde vernislaag en een nicotine-aanslag.
Een dikke vuillaag op een schilderij belemmert een goede controle van de vernislaag, waardoor niet zichtbaar is in welke mate deze vergeeld, onregelmatig of aangetast is.